خروج از اقتصاد برنامه ریزی شده، اتوبان هند برای پیشرفت

شاید تصور بسیاری از مردم از اقتصاد هند تنها بازار های ساده و دستفروشی، گردشگران ثروتمند و مردم فقیر، قطار های مملو از جمعیت و خیابان های شلوغ از وسیله های نقلیه مکانیکی و حیوانی باشد. امّا واقعیت های اقتصادی امروز هند تصور ما را به کلّی تغییر خواهد داد. اقتصاد هند از زمان استقلال در سال 1947 و پس از دوران استعمار به وسیله انگلیس را می توان در چند دوره نگاه کرد. در دوران ابتدایی پس استعمار، سیاست اقتصادی هند بر تولید داخلی با تقش آفرینی دولت متمرکز بود. علی رغم سیاسستگذاری در تولید، اقتصاد هند در این دوران به دلیل مدیریت مرکز گرا و دولتی بر اقتصاد و قوانین و مقررات اداری دست و پا گیر نرخ رشد کمی را تجربه کرد. هرچند مسئله انقلاب سبز کشاورزی و تاکید دولت بر توسعه کشاورزی به وسیله مردم را میتوان جزو موفقیت های این دوران در پیشرفت کشاورزی و تامین غذا از داخل از کشور ذکر کرد.
رشد آهسته اقتصاد در سال های پس از استعمار باعث شدکه از سال 1980 تا 1991 هند اصلاحاتی را در برنامه های اقتصادی خود وارد کند. از این سال ها به بعد هند از اقتصاد دولتی فاصله گرفت. در واقع در این دوران هند از طریق کم کردن مقرراتی که معمولا به فعالین بخش خصوصی آسیب می زد؛ مانند راحت کردن مقررات صدور مجوز، به تشویق کارآفرینی و نقش آفرینی فعالان اقتصادی به مشارکت در تجارت خارجی و صادرات رو آورد. همزمان با این سیاست دولت سهم خود را در اقتصاد کم کرد و انحصار هایی که در دست دولت بود را برداشت تا فعالین اقتصادی خصوصی و کارآفرینان هم بتوانند در صنایعی که در انحصار دولت بود وارد شوند. آسان کردن صدور مجوز فعالیت، جلوگیری از انحصار و منتفی کردن قوانینی که به برخی افراد امضا های طلایی اعطا می کرد منجر به تخصص گرایی و ورود قشر کارآمد جامعه به فعالیت های اقتصادی شد. چرا که هند یکی از بالاترین آمار ها در جهان از نظر نیروی متخصص را دارد.
این امر منجر به قوّت اقتصاد دانش بنیان در هند و ورود فنّاوری های جدید به بخش صنعت شد. همچنین دولت هند فعالین بخش خصوصی را مجاز به جذب سرمایه از خارج از کشور نمود. تاکید بر خرید محصولات خام از کشور های دیگر نظیر نفت خام در کنار پیشرفت صنایع نفتی و پتروشیمی و خلق ارزش افزوده های بالا و صادرات هم از نقاط موفقیت هند در دیپلماسی اقتصادی بوده است. اصلاحات اقتصادی هند در این دهه یکی از دوران های کوتاه اصلاح اقتصادی موفق در جهان به حساب می آید. این امر باعث شده که اقتصاد هند از از سال 1991 به بعد جزو اقتصاد های بزرگ جهان به محسوب شود. درصد بالای رشد اقتصادی در سال های اخیر باعث شده است که در سال 2022 هند 7.2 درصد از اقتصاد جهان را به خودش اختصاص دهد.