نفت، نروژ، توسعه پایدار

تا حدود سال 1960 تب صنعتی شدن به وسیله نفت باعث شده بود که بریتانیا برای تاراج نفت در سراسر خاورمیانه بحران های سیاسی ایجاد کند. تا ان روز کسی نمی دانست که ممکن است در دریا هایی نزدیک خود بریتانیا منابع عظیمی از نفت وجود باشد. تا آنکه شرکت شل در اکتاشافات خود متوجه وجود منبع گازی عظیمی در مناطق پر عمق حفاری خود در دریای شمال شد. پیدا کردن این منبع عظیم گازی به معنای ان بود که در زیر دریای شمال ما بین نروژ و بریتانیا منابع عظیمی از نفت وجود دارد. چند سال بعد و نروژ که از راه کشتیرانی و ماهیگیری اقتصاد خود را اداره می کرد تصمیم به استخراج نفت موجود در محدوده مالکیت خود از دریای شمال گرفت. کشف میدان نفتی اکوفیسک، اولین منبع نفتی بزرگ نروژ و میدان نفتی فورتیس اولین منبع نفتی بزرگ بریتانیا در دریای شمال، تقریبا در زمان یکسانی انجام گرفت. اما جدا از همزمانی زمان شروع استخراج، تفاوت در نحوه سیاستگذاری اقتصاد نفتی دو کشور بود.
سیاست نروژ در آن زمان بر حفظ پایداری سیستم حکومتی، اقتصادی و اجتماعی بود. دولت نروژ به دنبال استفاده سریع از درامد نفتی برای بالا بردن سرعت رشد اقتصادی نبود. نروژ درآمد های نفتی خود را پس انداز و از آن در ایجاد یک توسعه پایدار در کشور استفاده می کرد. همچنین دولت نروژ از شرکت هایی که در استخراج نفت فعالیت داشتند مالیات های بسیار بالایی می گرفت. نروژ از درآمد استخراج نفت و مالیات ها یک صندوق ملّی با نام صندوق نفت (Oil Fund) تاسیس کرد. این صندوق تنها در بازار سهام و اوراق دولتی و ساخت املاک فعالیت می کرد. سیاست نروژ باعث شد که ارزش سهام صندوق نفت روز به روز بیشتر شده و تبدیل به ارزشمند ترین صندوق ذخیره ملی دنیا شود. نوع اقتصاد نفتی، جمعیت کم نروژ و پس انداز ملّی بسیار بالا در این کشور باعث شده است که اقتصاد نروژ نمونه ای از یک اقتصاد دولتی با درصد رفاه بالا باشد.
در مقابل بریتانیا در دوران تاچر درآمد سرشار نفتی خود را صرف گسترش دادن اقتصاد، خصوصی سازی شرکت ها و کاهش مالیات ها نمود. هر چند در کوتاه مدّت اقتصاد بریتانیا پیشرفت کرد؛ امّا وابستگی اقتصاد به نفت به گونه ای این کشور را آسیب پذیر ساخته بود. سقوط قیمت نفت نوع تاثیر دو رویکرد را نشان داد. اقتصاد بریتانیا با وابستگی مستمر به فروش نفت در بحران فرو رفت. و اقتصاد نروژ به واسطه ایجاد پس انداز ملّی از نفت و سرمایه گذاری درست آسیب ناپذیر شده بود.