میدان گازی پارس جنوبی

میدان گازی پارس جنوبی به عنوان بزرگترین میدان گازی جهان، به صورت مشترک تحت برداشت گاز به وسیله ایران و قطر قرار دارد. پیش دستی قطر در برداشت گاز از این میدان، توسعه سکو های حفاری و قرارداد های مشترک این کشور با شرکت های نفتی جهان در میدان پارس جنوبی از جمله انتقادات مطرح به وزارت نفت ایران از زمان اکتشاف این میدان گازی بوده است.

حدود یک سوم از میدان گازی پارس جنوبی در محدوده آب های ایران و دو سوم آن در محدوده آب های قطر قرار دارد.کشور قطر در فاز دوم توسعه تجهیزات نفت و گاز خود به دنبال افزایش برداشت از این میدان گازی است. افزایش سالانه  تولید گاز و میعانات گازی، تولید پروپان، بوتان، اتان و هلیوم از جمله اهداف دنبال شده به وسیله قطر از توسعه عملیات های گازی خود می باشد.

هلیوم عنصری نجیب و گرانبها

نکته قابل توجه در خصوص میدان گازی پارس جنوبی، ذخیره بزرگ گاز هلیوم در این میدان است. بر اساس برآورد انجام شده چیزی در حدود 25 تا 40 درصد کل هلیوم جهان در میدان گازی پارس جنوبی وجود دارد. هلیوم یک از گاز های بی اثر است. و از این جهت که با اکسیزن ترکیب نشده و قابلیت اشتعال ندارد. این گاز استفاده های صنعتی فراوانی دارد از جمله آن می توان به استفاده در تمیز کردن مخازن نفتی  اشاره کرد همچنین از هلیوم می توان به عنوان خنک کننده در صنایع مختلف مانند نیروگاه های استفاده کرد. همچنین استفاده های دیگری مانند جوشکاری با گاز هلیوم و یا انتقال حرارت نیز از خاصیت های این گاز پر فایده است.

اکتشاف کاربرد های صنعتی فراوان این گاز و افزایش تعداد کارخانه های صنعتی، تقاضای خرید هلیوم را به صورت مستمر افزایش داده است. تا جایی که قیمت هلیوم مایع در دهه گذشته تقریباً دوبرابر شده است. محدود بودن میزان منابع هلیوم و افزایش میزان تقاضا می تواند این گاز را در آینده تبدیل به یکی از گران ترین مواد مورد نیاز صنعت کند.

ایران وارد کننده هلیوم!

با اینکه میزان بسیار زیادی از منابع گاز هلیوم در میدان گازی پارس جنوبی قرار دارد امّا ایران سهمی در تولید این گاز ندارد. بر اساس برآورد انجام شده منابع هلیوم موجود در سهم ایران از میدان پارس جنوبی این امکان رامی دهد که در صورت استخراج آن، ایران چیزی در حدود 30 درصد هلیوم جهان را تولید کند. امّا غلظت پایین این گاز در این میدان گازی استخراج آن را بسیار پر هزینه ساخته است. روند رو به رشد جایگاه گاز هلیوم در بازار جهانی ضرورت حرکت سریعتر در مسیر استخراج این گاز را طلب می کند.

استخراج گاز هلیوم از این میدان به وسیله کشور قطر نشان دهنده ممکن بودن انجام این عملیات در میدان پارس جنوبی است. سرمایه‌گزاری مناسب برای توسعه سریعتر تجهیزات استخراج در پارس جنوبی و تامین نیاز های فناورانه عملیات استخراج از جمله مواردی است که بایستی به وسیله مسئولین مربوطه در دستور کار قرار گیرد. ورود شرکت های دانش بنیان ایرانی به عرصه طراحی و ساخت تجهیزات حساس صنعت نفت و گاز و پتروشیمی در پروژه های مختلف نفتی نشان دهنده امکان دستیابی به سطح مناسبی از تکلنولوژی استخراج و تولید انواع گاز های زیرزمینی می باشد.